NÁM DA: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phương pháp điều trị

Nám da là một vấn đề da liễu phổ biến, thường gặp ở phụ nữ, đặc biệt là trong thời kỳ mang thai hoặc khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Hiện tượng này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn có thể gây ra sự tự ti và lo lắng cho người mắc phải. Bài viết dưới đây, TaeHui sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, phương pháp chẩn đoán và các cách điều trị nám da hiệu quả.

Tổng quan Nám da

Nám da là vấn đề không còn quá xa lạ đối với phụ nữ, đó là tình trạng da xuất hiện những đám màu nâu hoặc màu xám nâu trên da. Nám da mặt là loại nám da hay gặp nhất, sự thay đổi sắc tố da có thể xảy ra trên da mặt, môi, trán, cằm, sóng mũi. Ngoài ra, bệnh cũng có thể gặp ở những vị trí khác nhau trên cơ thể, đặc biệt là vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như da vùng cánh tay hay cổ.

Nám da thường gặp nhất ở phụ nữ 20-50 tuổi (phụ nữ trong độ tuổi sinh sản), trong đó nám da ở phụ nữ có thai và nám da sau sinh khá phổ biến. Nam giới ít khi bị nám da hơn nữ giới. Bệnh cũng liên quan đến địa lý, chủng tộc, màu da khi mà phụ nữ châu Á, da màu có tỷ lệ nám da cao hơn so với phụ nữ da trắng.

Điều trị nám da cần phải kiên nhẫn và kết hợp nhiều phương pháp, bao gồm việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc da chứa các thành phần làm sáng da như hydroquinone, tretinoin, corticosteroid, và các chất chống oxy hóa. Bên cạnh đó, các phương pháp điều trị chuyên sâu hơn như laser, peeling hóa học, và liệu pháp ánh sáng cũng được áp dụng để cải thiện tình trạng nám da. Việc điều trị nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa da liễu để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Nguyên nhân Nám da

Nguyên nhân gây nám da có thể được giải thích do rối loạn sắc tố thứ phát. Điều này có thể đến từ nguyên nhân nội sinh, ngoại sinh hoặc đôi khi là sự kết hợp của cả hai.

Nguyên nhân nội sinh

• Sự lão hóa: Lão hóa là một quá trình tự nhiên không thể tránh khỏi. Khi da lão hóa, quá trình tái tạo và sản xuất tế bào mới chậm lại, dẫn đến sự tích tụ melanin, gây ra nám. Da càng lớn tuổi, khả năng tự sửa chữa và tái tạo càng kém, làm cho các đốm sắc tố càng dễ hình thành và khó mờ đi hơn. Lão hóa còn làm giảm độ đàn hồi và sức khỏe của da, góp phần vào sự hình thành các đốm nám.

• Sự thay đổi nội tiết tố: Nám da thường xuất hiện ở phụ nữ mang thai hoặc sau sinh do sự biến đổi nội tiết tố. Trong thời gian này, mức độ estrogen và progesterone tăng cao, kích thích sản xuất melanin, làm cho da dễ bị nám hơn. Việc sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp thay thế hormone cũng có thể gây nám da do sự thay đổi trong mức hormone. Hormone ngoại sinh từ thuốc có thể làm rối loạn cân bằng nội tiết, dẫn đến sự tăng sinh melanin không kiểm soát. Bệnh lý nội tiết tại tuyến giáp và buồng trứng cũng có thể góp phần gây ra nám da. Ví dụ, hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) và các rối loạn tuyến giáp như cường giáp hoặc suy giáp có thể gây ra rối loạn hormone và sự xuất hiện của nám.

• Stress kéo dài: Căng thẳng liên tục có thể gây ra sự rối loạn hormone cortisol, làm gia tăng sản xuất melanin và dẫn đến nám da. Cortisol cao không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể mà còn tác động trực tiếp đến da, làm suy yếu hàng rào bảo vệ và gây viêm nhiễm, kích thích sản xuất melanin.

• Nhiễm độc thủy ngân, chì, corticoid: Các chất độc hại này thường có trong một số loại mỹ phẩm không an toàn, gây tổn thương và rối loạn sắc tố da. Thủy ngân và chì có thể gây độc cho các tế bào da, làm gián đoạn quá trình sản xuất melanin bình thường. Corticoid, khi được sử dụng lâu dài, có thể làm mỏng da, làm da trở nên nhạy cảm hơn với ánh nắng và dễ bị nám.

• Cơ địa: Một số người có cơ địa dễ bị nám da hơn do yếu tố di truyền hoặc tính chất da. Các yếu tố di truyền có thể quyết định mức độ hoạt động của các tế bào sắc tố và cách mà da phản ứng với các yếu tố bên ngoài. Những người có làn da sẫm màu hoặc có tiền sử gia đình bị nám có nguy cơ cao hơn.

Nguyên nhân ngoại sinh

• Tiếp xúc ánh nắng mặt trời gay gắt: Tia UVA và UVB trong ánh nắng mặt trời kích thích tế bào hắc tố sản xuất melanin nhiều hơn, dẫn đến rối loạn sắc tố da. Ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây nám da vì nó kích thích quá mức các tế bào sắc tố (melanocytes), làm tăng sản xuất melanin. Điều này đặc biệt nghiêm trọng trên nền da đã bị tổn thương hoặc có tiền sử dị ứng do hóa chất, gây ra nám da và thúc đẩy quá trình lão hóa và nguy cơ ung thư da. Việc không sử dụng kem chống nắng hoặc bảo vệ da không đầy đủ làm tăng nguy cơ bị nám.

• Bệnh lý viêm, nhiễm trùng nhiễm độc: Các bệnh lý này có thể làm tổn thương cấu trúc da và gây ra sự biến đổi sắc tố. Viêm da, mụn trứng cá, và các bệnh nhiễm trùng khác có thể gây viêm nhiễm và kích thích sản xuất melanin, dẫn đến nám da.

• Dị ứng da tại chỗ: Sử dụng các sản phẩm chăm sóc da hoặc mỹ phẩm không phù hợp có thể gây dị ứng và viêm da, dẫn đến sự hình thành nám. Hóa chất trong mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc da không đảm bảo chất lượng có thể gây kích ứng và viêm nhiễm, làm da dễ bị nám.

• Dinh dưỡng không hợp lý: Chế độ ăn thiếu cân bằng, thiếu các loại vitamin và khoáng chất cần thiết như vitamin C, E có thể làm giảm sức đề kháng của da, khiến da dễ bị tổn thương và rối loạn sắc tố. Vitamin C và E là các chất chống oxy hóa quan trọng giúp bảo vệ da khỏi tổn thương và thúc đẩy quá trình hồi phục da. Thiếu hụt chúng có thể làm da yếu và dễ bị nám.

Nám da có triệu chứng như thế nào?

Nám da biểu hiện dưới dạng các mảng da có màu sẫm hơn bình thường do rối loạn tăng sắc tố. Các mảng này thường có màu từ nâu nhạt đến nâu đậm hoặc xám nâu, có thể có kích thước và hình dạng khác nhau. Các mảng nám có thể là những đốm nhỏ hoặc các mảng lớn hơn, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của nám da. Màu sắc của các mảng này có thể thay đổi theo thời gian và tùy thuộc vào mức độ tiếp xúc với ánh nắng.

Nám da thường xuất hiện ở các vị trí hay tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. Mặt là vị trí phổ biến nhất bị ảnh hưởng bởi nám da, với các mảng nám thường xuất hiện trên trán, má, mũi, cằm, và môi trên. Đặc biệt, nám da trên mặt thường đối xứng, nghĩa là nó xuất hiện ở cùng một vị trí trên cả hai bên khuôn mặt. Ngoài mặt, cổ và cánh tay cũng là những khu vực thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và dễ bị nám. Các mảng sẫm màu có thể xuất hiện trên cổ, vai, và phía trên cánh tay. Mặc dù ít phổ biến hơn, nám da cũng có thể xuất hiện ở các vùng khác của cơ thể như lưng, ngực, và các khu vực khác tiếp xúc với ánh nắng.

Triệu chứng nám da thường không gây đau đớn hay ngứa ngáy, nhưng nó có thể gây khó chịu về mặt thẩm mỹ. Nhiều người bị nám da cảm thấy tự ti hoặc lo lắng về ngoại hình của mình. Trong một số trường hợp, nám da có thể đi kèm với các dấu hiệu lão hóa khác như nếp nhăn và da khô, do tác động của tia UV và quá trình lão hóa tự nhiên. Ánh nắng mặt trời là yếu tố kích thích chính làm nám da trở nên đậm màu hơn và dễ nhận thấy hơn. Thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như trong thai kỳ hoặc khi sử dụng thuốc tránh thai, cũng có thể làm nám da trở nên rõ rệt hơn. Sử dụng các sản phẩm mỹ phẩm và chăm sóc da không phù hợp hoặc có chứa các chất kích ứng có thể làm tình trạng nám da trở nên tồi tệ hơn.

Việc nhận biết và hiểu rõ triệu chứng của nám da là bước quan trọng để có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả. Nếu phát hiện các mảng da sẫm màu, đặc biệt là ở những khu vực thường tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ da liễu để có phương pháp điều trị phù hợp.

Phân biệt nám da và tàn nhang?

Nám da

Nám da là các đốm sậm màu với nhiều mức độ đậm nhạt khác nhau. Đặc trưng của nám da là sự xuất hiện đối xứng trên các vùng như hai bên má, môi trên, cằm, và trán. Các mảng nám có màu sắc sẫm, từ nâu đậm đến thâm vàng. Kích thước của các mảng nám thường lớn hơn so với tàn nhang và có thể biến đổi về hình dạng. Nám da thường xuất hiện ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, đặc biệt là ở những người mang thai hoặc sau sinh, và có thể do thay đổi nội tiết tố, di truyền, hoặc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.

Tàn nhang

Tàn nhang cũng là tình trạng tăng sắc tố da, tuy nhiên, chúng có đặc điểm và nguyên nhân khác với nám da. Tàn nhang có màu sắc đa dạng hơn, từ nâu sẫm, nâu nhạt, vàng, đỏ, xám, đến đen. Đậm độ của tàn nhang thay đổi theo cường độ ánh sáng mặt trời, do đó chúng thường đậm hơn vào mùa hè và nhạt hơn vào mùa đông. Kích thước của các đốm tàn nhang thường nhỏ hơn so với nám da, có thể nhỏ như đầu tăm hoặc lớn như hạt vừng. Tàn nhang thường xuất hiện ở những người có làn da sáng, và mặc dù chúng cũng có yếu tố di truyền, việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính gây ra và làm tăng đậm độ tàn nhang.

Cả nám da và tàn nhang đều là các dạng rối loạn sắc tố da, nhưng chúng khác nhau về đặc điểm, nguyên nhân và vị trí xuất hiện. Nám da thường xuất hiện đối xứng với các mảng lớn màu nâu đậm hoặc thâm vàng, trong khi tàn nhang có màu sắc đa dạng hơn và các đốm nhỏ thay đổi theo mùa.

>> Xem thêm: Cách phân biệt nám da và tàn nhang cực kỳ đơn giản!

Đối tượng nguy cơ bị Nám da

Phụ nữ

Phụ nữ có nguy cơ mắc nám da cao hơn nam giới rất nhiều lần. Đến 90% số bệnh nhân nám da ở Hoa Kỳ là nữ giới. Điều này có thể do sự biến đổi nội tiết tố trong suốt các giai đoạn của cuộc sống phụ nữ như thai kỳ, sau sinh, và trong quá trình tiền mãn kinh.

Người da màu

Ở các khu vực như châu Á, Địa Trung Hải, Trung Đông, Bắc Phi, và người Mỹ gốc Phi, người da màu có tỷ lệ mắc nám da cao hơn so với người da trắng. Các điều kiện khí hậu cũng như gene di truyền có thể đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của nám da ở những nhóm này.

Tiền sử gia đình

Nếu trong gia đình có tiền sử của trường hợp mắc nám da, người đó có nguy cơ cao hơn để phát triển bệnh.

Sử dụng hormon Estrogen và Progesterone

Việc sử dụng ngoại sinh hormon như Estrogen và Progesterone, như trong trường hợp dùng thuốc tránh thai hoặc điều trị nội tiết tố, có thể tăng nguy cơ mắc nám da.

Bệnh lý tuyến giáp

Các bệnh lý liên quan đến tuyến giáp cũng có thể góp phần vào sự phát triển của nám da, do ảnh hưởng của các biến đổi nội tiết tố liên quan.

Stress

Stress kéo dài cũng được biết đến là một yếu tố có thể gây ra rối loạn sắc tố da, bao gồm cả nám da.

Phòng ngừa Nám da

Việc điều trị nám da thường không đơn giản và có thể tốn kém. Tuy nhiên, các biện pháp sau đây có thể giúp phòng ngừa các vấn đề tăng sắc tố da nói chung và nám da nói riêng.

Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời từ 10h đến 15h

Lúc này, các tia bức xạ mặt trời hoạt động mạnh nhất và có thể gây tổn thương da. Việc hạn chế ra ngoài trong khoảng thời gian này và sử dụng phương tiện bảo vệ như áo khoác, mũ rộng vành sẽ giúp bảo vệ làn da khỏi sự ảnh hưởng tiêu cực của ánh nắng.

Bôi kem chống nắng

Trước khi ra ngoài, nên bôi kem chống nắng trước khoảng 15-30 phút để da có thể hấp thụ kem tốt hơn. Chọn kem chống nắng có chỉ số SPF tối thiểu là 30 và bôi lại sau mỗi 2 giờ hoặc nhiều lần hơn nếu cần, như khi ra mồ hôi nhiều hoặc sau khi bơi lội.

Che chắn làn da bằng trang phục chống nắng

Đeo mũ rộng vành và sử dụng áo quần hoặc váy chống nắng có khả năng chặn tia UV là một biện pháp hiệu quả để bảo vệ da trước các tác động trực tiếp của ánh nắng.

Chế độ dinh dưỡng

Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và giàu các chất dinh dưỡng như Vitamin A, E, C, Omega-3 từ rau quả tươi và uống đủ nước là rất quan trọng để duy trì làn da khỏe mạnh. Hạn chế đồ uống có cồn, các thực phẩm nóng, và những thức ăn gây kích ứng da cũng giúp giảm thiểu nguy cơ nám da và các vấn đề tăng sắc tố khác trên da.

Sử dụng mỹ phẩm được kiểm định an toàn

Lựa chọn các sản phẩm chăm sóc da từ các thương hiệu có uy tín và đã được kiểm định an toàn là cách tốt nhất để tránh các chất gây hại cho da, như các chất bào mòn da có thể làm gia tăng rối loạn sắc tố và nám da.

Đi khám bác sĩ da liễu khi có vấn đề

Nếu bạn phát hiện các dấu hiệu của nám da trên làn da của mình, hãy đi khám ngay với bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị kịp thời. Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp giảm thiểu tình trạng nám da và tăng hiệu quả điều trị. Tránh tự ý sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, vì chúng có thể làm tình trạng nám da trở nên nghiêm trọng hơn.

Việc điều trị nám da thường không đơn giản. Bệnh nhân thường phải dành từ 6 tháng đến 1 năm cho một liệu trình điều trị đầy hiệu quả. Bác sĩ thường kết hợp nhiều phương pháp để đạt được kết quả tối ưu, tuỳ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Ngoài việc sử dụng thuốc bôi tại chỗ theo chỉ định của bác sĩ, điều trị nám da cũng đòi hỏi thay đổi chế độ dinh dưỡng và lối sống. Chế độ dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong quá trình này. Các thực phẩm giàu glutathione như cà chua có thể giúp ngăn ngừa sự hình thành nám da, trong khi các thực phẩm giàu selen như măng, nấm, trứng, hải sản... giúp phòng ngừa tái phát nám da. Bổ sung các thực phẩm giàu vitamin C, E cũng rất cần thiết để duy trì làn da khỏe mạnh và giảm thiểu nguy cơ nám da. Ngoài ra, cần hạn chế các thực phẩm kích thích như ớt, tiêu, bia rượu để đạt được hiệu quả tối đa trong điều trị.

Chống nắng là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình điều trị nám da hiệu quả, đặc biệt là từ 10 đến 15 giờ mỗi ngày khi ánh nắng mặt trời có tia UV rất cao có thể gây hại cho da. Việc sử dụng kem chống nắng là điều cần thiết để bảo vệ da khỏi các tác động của tia UV nguy hiểm. Ngoài ra, việc áp dụng các biện pháp vật lý như đeo áo quần chống nắng, mũ rộng vành, khẩu trang và găng tay cũng là các biện pháp quan trọng để giúp bảo vệ và điều trị nám da hiệu quả hơn.

Hiện nay việc điều trị nám da thường khá khó khăn và tốn kém chi phí, do đó chị em nên chủ động chăm sóc, bảo vệ làn da để tránh được những tác hại từ môi trường tác động đến da.

MỌI CHI TIẾT XIN LIÊN HỆ

TAEHUI VIỆT NAM

Email: taehuivietnam@gmail.com

Hotline: 08 6262 1883

Fanpage Facebook: TaeHui Việt Nam 

Shopee: TaeHui Việt Nam 

Địa chỉ: Số 18A2, Lê Đức Thọ, phường Mỹ Đình 2, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội